Legimi dla naszych Czytelników
W DNIU 13.05.2024 ZAPREZENTUJEMY NOWĄ ODSŁONĘ NASZEJ STRONY INTERNETOWEJ! PODCZAS PRZEŁĄCZANIA NA NOWĄ WITRYNĘ MOGĄ WYSTĄPIĆ CHWILOWE PRZERWY W DOSTĘPIE DO STRONY.
Legimi - Jak otrzymać bezpłatny kod dostępu? Przejdź do Legimi
Regulamin konkursu "Dbam o zdrowie-pomagam sobie"
Załączniki do regulaminu konkursu "Dbam o zdrowie-pomagam sobie"
Oferta szkoleniowa marzec 2024
Zewnętrzne szkolenia i konferencje dla placówek oświatowych – marzec 2024 r.
Oferta Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich
Bibliotekarz menedżerem projektu. Metoda „łańcucha krytycznego” w zarządzaniu projektami bibliotecznymi – szkolenie online 01-03-2024 godz. 12.00-14.30
Sztuczna inteligencja w codziennej pracy. Darmowe narzędzia, które ułatwią ci życie - szkolenie online 21-03-2024 godz. 13.00-15.00
Jak weryfikować informacje w sieci? Narzędzia i metody - szkolenie online 22-03-2024 godz. 10.00-12.00
Silna marka osobista bibliotekarza - szkolenie online 25-03-2024 godz. 11.30-13.30
Więcej http://www.szkoleniadlabibliotekarzy.sbp.pl/szkolenie-online/
MSCDN Wydział w Ciechanowie
Jak odnaleźć motywację w pracy nauczyciela? – seminarium w formie online 20-03-2024 godz.15:30-18:45
Wspaniały leśny świat - gry i zabawy w edukacji wczesnoszkolnej - warsztaty w formie online, 21-03-2024 godz. 16:00-18:30
Więcej https://system.mscdn.pl/zewnetrzne/biezaca2/w/Ciechan%C3%B3w
MSCDN Wydział w Płocku
Skąd czerpać wzorce - czyli wartości etyczne i umiejętności społeczne w wychowaniu dziecka na I etapie edukacyjnym - warsztaty w formie online 14-03-2024 godz.15:00-19:00
Jak oceniać, aby dobrze uczyć? - ocenianie kształtujące w edukacji wczesnoszkolnej - warsztaty w formie online 19-03-2024 godz. 15:30-19:00, 21-03-2024 godz.15:30-19:00
Nauczanie i uczenie się języków obcych ze wsparciem sztucznej inteligencji - warsztaty w formie online, 20-03-2024 godz. 16:00-19:15
Więcej https://system.mscdn.pl/zewnetrzne/biezaca2/w/P%C5%82ock
MSCDN Wydział w Ostrołęce
Sztuczna inteligencja AI w pracy nauczyciela - warsztaty w formie online, 11-03-2024 godz. 17:00-19:00, 18-03-2024 godz. 15:30-19:00, 25-03-2024 godz. 15:30-19:00
Cyfrowy niezbędnik nauczyciela edukacji wczesnoszkolnej– szkolenie w formie online 13-03-2024 godz. 16:00-17:30, 14-03-2024 godz. 09:00-12:00, 21-03-2024 godz. 09:00-11:15, 27-03-2024 godz. 14:00-15:00
Szuflada pełna pomysłów dla kreatywnego nauczyciela wczesnej edukacji dziecka – seminarium online, 21-03-2024 godz. 16:00-17:30
Depresja i zaburzenia adaptacyjne dzieci i młodzieży – rozpoznanie, sposoby reagowania i formy wsparcia na terenie szkoły – konferencja online, 25-03-2024 godz. 09:00-12:00
Więcej https://system.mscdn.pl/zewnetrzne/biezaca2/w/Ostro%C5%82%C4%99ka
MSCDN Wydział w Warszawie
Zrównoważony rozwój w teorii i praktyce w 2024 r. Wybory i decyzje na rzecz zrównoważonego rozwoju - seminarium w formie online, 07-03-2024 godz. 16:00-18:15, 21-03-2024 godz. 16:00-18:15, 11-04-2024 godz. 16:00-18:15, 25-04-2024 godz. 16:00-18:15, 16-05-2024 godz. 16:00-18:15, 23-05-2024 godz. 16:00-18:15, 06-06-2024 godz. 16:00-18:15, 13-06-2024 godz.16:00-18:15,
Aktywna Tablica we wczesnej edukacji dziecka – forum online, 21-03-2024 godz. 17:00-18:30
Więcej https://system.mscdn.pl/zewnetrzne/biezaca2/w/Warszawa
MSCDN Wydział w Sielcach
Bądźmy ekologiczni! – rozwijanie świadomości i postaw przyjaznych środowisku - warsztaty w formie online, 05-03-2024 godz. 16:00-19:15
Kreatywnie i innowacyjnie - książeczka elektroniczna w edukacji wczesnoszkolnej - warsztaty w formie online, 05-03-2024 godz. 16:00-19:00
Ruch w edukacji małego dziecka – warsztaty w formie online, 12-03-2024 godz. 15:30-19:00
Wykorzystanie narzędzi informatycznych w pracy nauczyciela przy realizacji podstawy programowej - kurs w formie online, 14-03-2024 godz.16:00-19:00
Więcej https://system.mscdn.pl/zewnetrzne/biezaca2/w/Siedlce
MSCDN Wydział w Radomiu
Sztuczna inteligencja w edukacji humanistycznej – warsztat online. 06-03-2024 godz. 16:00-19:00, 15-03-2024 godz.15:30-17:00
Uczeń zdolny - jak pomóc mu rozwinąć skrzydła? – kurs online. 07-03-2024 godz. 16:00-20:00
Więcej https://system.mscdn.pl/zewnetrzne/biezaca2/w/Radom
Ośrodek Edukacji Informatycznej i Zastosowań Komputerów w Warszawie
Wirtualna rzeczywistość w edukacji - szkolenie online, 04-03-2024, godz. 16:00-17:30, 12-03-2024, godz. 16:00-17:30
Przedszkolaki lecą w kosmos - szkolenie online, 05-03-2024, godz. 16:00-18:15
Quizy w formularzach Google - szkolenie online, 05-03-2024, godz. 17:00-18:30
Cyfrowe zasoby polskiej kultury i nauki. Cyfrowe Muzea Narodowe - szkolenie online, 05-03-2024, godz. 17:00-18:30
Sztuczna inteligencja a zmiana paradygmatu nauczania - szkolenie online, 06-03-2024, godz. 18:30-19:30
TIK w metodzie lekcji odwróconej - szkolenie online, 08-03-2024, godz. 16:30-18:00, 25-03-2024, godz. 16:30-18:00
Cyfrowe zasoby polskiej kultury i nauki. E-człowiek. - szkolenie online, 11-03-2024, godz. 17:00-18:30
AR i VR na przedmiotach humanistycznych - szkolenie online, 21-03-2024, godz. 16:00-18:00
Więcej https://pos.oeiizk.waw.pl/
Centrum Edukacji Obywatelskiej
Sztuka inspiruje! - cykl webinarów "Szkoły twórczych praktyk"- szkolenia online, 07.03.2024, godz. 18:00-19:00, 08.03.2024, 18:00-19:00, 11.04.2024, 18:00-19:00, 09.05.2024, 18:00-19:00
Więcej https://ceo.org.pl/wydarzenia
Aktywny Nauczyciel - Akredytowana Placówka Doskonalenia Nauczycieli
Jak wykorzystać sztuczną inteligencję do tworzenia treści? - webinarium w formie online 04.03.2024, godz.18:00-19:00
Quizizz 2024 - webinarium w formie online 11.03.2024, godz.18:00-19:00
Canva 2024 integracje - webinarium w formie online 18.03.2024, godz.18:00-19:00
Więcej https://www.aktywnynauczyciel.pl/darmowe-webinary
Akademia Handlowa Nauk Stosowanych w Radomiu
Buntownicy od urodzenia - praca z dzieckiem agresywnym – wykład online, 05-03-2024, godz. 18:00-19:30
Więcej https://www.facebook.com/AHNSRadom
OSDW Azymut (Grupa PWN)
Patroni 2024 roku: Hłasko, Miłosz, Gombrowicz. Jak o nich mówić w szkole, bibliotece i księgarni? - webinarium w formie online 07-03-2024, godz.11:00-13:00
Bibliotekarze szkolą bibliotekarzy! Lista dobrych praktyk z Rawy Mazowieckiej, Łodzi i Grodziska Mazowieckiego - webinarium w formie online 19-03-2024, godz.11:00-13:00
Więcej https://www.azymut.pl/webinaria
Fundacja Good Culture
Nie tylko planszówki. Pomysły na nieszablonowe wykorzystanie gier w bibliotece - webinarium w formie online 12-03-2024, godz.10:00-11:30
https://goodbooks.pl/najblizsze-wydarzenia
Powiatowy Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli
ul. Władysława Stanisława Reymonta 4,
06-500 Mława
Patroni 2024
Patroni roku 2024 wybrani przez Sejm
W myśl podjętych uchwał, 2024 będzie Rokiem: Marka Hłaski, Arcybiskupa Antoniego Baraniaka, Romualda Traugutta, Wincentego Witosa, Kazimierza Wierzyńskiego, Melchiora Wańkowicza, Rodziny Ulmów, Zygmunta Miłkowskiego i Polskich Olimpijczyków.
Pierwszy z wymienionych, Marek Hłasko był znakomitym prozaikiem i twórcą scenariuszy filmowych. W gronie jego dzieł literackich znalazły się m.in. „Baza Sokołowska”, zbiór opowiadań „Pierwszy krok w chmurach”, „Drugie zabicie psa” czy „Piękni dwudziestoletni”. Na podstawie prozy jego autorstwa powstały m.in. filmy „Zbieg” Stanisława Jędryki czy „Baza ludzi umarłych” Czesława Petelskiego. A. Czyżewski pisze: „Prawdą jest, że w pisanie wkładał ogromnie dużo pracy. Każdy fragment jego wczesnych powieści i każde z opowiadań ma parę wersji tekstu, przepisywanego starannie na maszynie lub odręcznie. Hłasko długo cyzelował swą prozę, borykając się samodzielnie ze stylistyką, ortografią i interpunkcją, zanim uznał, że utwór uzyskał ostateczną formę. To, co się zachowało, a na pewno nie jest to wszystko, świadczy o tym, że niedbały i swobodny styl okupiony był bardzo mozolną pracą”. Posłowie w podjętej uchwale zaakcentowali, że pisarz potrafił „nasycić banalne motywy i tematy zaczerpnięte z potocznego życia głęboką treścią egzystencjalną, dzięki czemu jego twórczość ma wymowę uniwersalną”. Można tam również przeczytać, że Marek Hłasko „swą bezkompromisową postawą, także wobec komunistycznej rzeczywistości, przyciągał do siebie pokolenia w różnych zakątkach świata”. W roku 2024 r. przypada 90. rocznica jego urodzin.
Abp Antoni Baraniak, w opinii Jolanty Hajdasz „Nie nosił munduru, tylko sutannę, ale z pewnością zasługuje na miano żołnierza niezłomnego Kościoła”. Salezjanin, doktor prawa kanonicznego, przed II wojną światową piastował stanowisko sekretarza prymasa Polski kard. Augusta Hlonda. W czasie wojny razem z nim znalazł się na uchodźstwie. Do Polski powrócił w roku 1945. We wrześniu 1953 r. został aresztowany przez funkcjonariuszy bezpieki jako jeden z wysoce zaufanych współpracowników kard. Stefana Wyszyńskiego (pełnił funkcję dyrektora jego sekretariatu). Torturowano go w areszcie przy ul. Rakowieckiej, jak pisze J. Hajdasz „największej katowni dla więźniów politycznych”. Komuniści chcieli dzięki temu wymóc na nim zeznania obciążające prymasa. „Mimo okrutnych tortur pozostał wierny — nie zdradził Kościoła, Prymasa Tysiąclecia ani Polski” – zaakcentowano w podjętej uchwale. Wolność odzyskał w roku 1956 r., a od 1957 r. pełnił funkcję arcybiskupa metropolity poznańskiego, był uczestnikiem Soboru Watykańskiego II. W roku 2024 r. przypada 120. rocznica jego urodzin.
Romuald Traugutt — „dyktator Powstania Styczniowego, wielki patriota, który oddał życie, walcząc o odzyskanie przez Polskę niepodległości” – czytamy w podjętej uchwale. W ocenie Wojciecha Kamińskiego „Patriotyzm zaszczepiła w nim babka Justyna Błocka”. Na stronie ciekawostkihistoryczne.pl czytamy, że po skończeniu gimnazjum (z bardzo dobrymi wynikami) wybrał karierę wojskową. Wpływ na tę decyzję był w dużej mierze podyktowany faktem, iż Traugutt nie dostał się na swoje wymarzone studia (Instytut Inżynierów Dróg Komunikacyjnych w Petersburgu). W roku 1845 wstąpił zatem do wojska rosyjskiego, w którym pełnił służbę do 1862 roku. W armii carskiej walczył podczas kampanii węgierskiej w roku 1849, uczestniczył również w wojnie krymskiej. Awansował do stopnia podpułkownika saperów. Z wojska odszedł na swoją prośbę. Po wybuchu Powstania Styczniowego objął dowództwo nad jednym z oddziałów powstańczych i wyróżnił się kilkoma zwycięskimi potyczkami w starciach z siłami rosyjskimi. Rząd Narodowy awansował go na stopień generała i mianował komisarzem wojennym na Galicję wraz z poleceniem wywiązania się z misji dyplomatycznej do Francji i zabiegania tam o interwencję państw zachodnich. 17 października Traugutt „na drodze zamachu stanu przejął władzę i stał się de facto dyktatorem” Powstania. „W swojej działalności Romuald Traugutt kładł szczególny nacisk na finanse, wojsko oraz sprawę chłopską” – akcentowali posłowie. Został aresztowany przez Rosjan w kwietniu 1864 r., początkowo więziono go na Pawiaku, a 5 sierpnia tego samego roku na stokach warszawskiej Cytadeli został powieszony wraz z członkami i pracownikami Rządu Narodowego. W roku 2024 przypada 160. Rocznica jego śmierci.
Wincenty Witos, urodzony w Wierzchosławicach działacz ludowy, polityk, trzykrotny premier, „wybitny mąż stanu, państwowiec, działacz samorządowego i przywódcy ruchu ludowego”, który „dzięki uporowi i samokształceniu doszedł do najwyższych godności w ruchu ludowym i państwie”, co zaakcentowali posłowie w podjętej uchwale. „Uznawany za jednego z ojców niepodległej Polski, a także najważniejszych, najbardziej wyrazistych i wpływowych polityków II RP”. Od roku 1895 działał w Stronnictwie Ludowym, w 1905 r. został radnym Rady Powiatowej w Tarnowie, na przestrzeni lat 1908–1914 był posłem do galicyjskiego Sejmu Krajowego, od 1908 do 1931 r. był wójtem Wierzchosławic, a ponadto w latach 1911–1918 sprawował mandat posła do austriackiej Rady Państwa. Witos był także członkiem Wydziału Finansowego Komisji Tymczasowej Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych, a od 1914 r. należał do PSL „Piast”, gdzie w latach 1916–1931 pełnił funkcję prezesa. Działał w Naczelnym Komitecie Narodowym, następnie w Lidze Narodowej (1917–1918), był prezesem Polskiej Komisji Likwidacyjnej, a od 1919 posłem na Sejm RP. F. Bujak pisał o nim: „Wincenty Witos był chłopem i – zwykłym chłopem – gospodarzem pozostał do końca życia. Wcześnie wysunął się na czoło polityczne ruchu ludowego. W odrodzonej Rzeczypospolitej jako wódz chłopów należał do najwybitniejszych mężów stanu. Umarł jako uznany przez wszystkich Wódz Narodu. Wzniósł się z najgłębszej warstwy życia narodowego na najwyższe jego szczyty. Stał się prawdziwym Piastem, wyrazicielem myśli i woli Narodu, symbolem polskości”. Posłowie zwrócili również uwagę na istotne wydarzenia historyczne z jego udziałem. W roku 1920 kiedy Armia Czerwona stała na przedpolach Warszawy, Rząd Obrony Narodowej pod jego kierownictwem „podjął dramatyczne wysiłki, które zaowocowały odrzuceniem bolszewików spod stolicy i rozpoczęciem odwrotu Armii Czerwonej”. Z kolei w trakcie zamachu majowego, kiedy Witos po raz trzeci sprawował funkcję premiera, złożona przez niego dymisja rządu zaowocowała zaprzestaniem walk i zapobiegła wojnie domowej. W 1930 r. został aresztowany przez władze sanacyjne, osadzony w twierdzy brzeskiej i oskarżony w tzw. procesie brzeskim o przygotowywanie zamachu stanu, skazano go na 1,5 roku więzienia. W roku 1933 wyjechał z kraju, udając się na 6-letnią emigrację do Czechosłowacji, skąd wrócił na krótko przed wybuchem II wojny światowej. F. Bujak podkreśla, że „w procesie brzeskim (r. 1931) Witos bronił się z godnością wodza ludu, z dostojeństwem szefa rządu w najbardziej krytycznym położeniu państwa, z dumą człowieka czystego i wielkiej myśli narodowej (…)”. Senatorowie w podjętej uchwale przypomnieli działalność Wincentego Witosa i jego polityczne motto działania: „Kiedy nie było Polski niepodległej trzeba do niej dążyć; gdy przyszła – trzeba pracować dla niej; a gdy była w potrzebie – bronić jej”. Podkreślili, też że sprawiedliwość dziejowa stała się faktem dopiero w maju 2023 r., kiedy to dzięki staraniom Polskiego Stronnictwa Ludowego Sąd Najwyższy w czasie rozprawy kasacyjnej uchylił wyroki brzeskie z 1932 r. i uniewinnił Wincentego Witosa oraz 9 innych ówczesnych polityków PSL i PPS. Na mocy ustawy Sejmu z 2017 r. Wincenty Witos został włączony w poczet Ojców Niepodległości RP. W 2024 r. obchodzić będziemy 150. rocznicę jego urodzin.
Kazimierz Wierzyński, urodzony w Drohobyczu na Podlasiu, poeta, prozaik, redaktor naczelny "Przeglądu Sportowego" oraz tygodnika "Kultura". Złoty medalista olimpijski i skamandryta, który jak to ujął w swoim artykule M. Wyderka, został „wyklęty przez PRL”. Uznawany za jednego z największych polskich poetów XX wieku, określany „młodszym bratem po piórze Juliusza Słowackiego”. W młodości zaangażowany w konspirację niepodległościową, pod koniec I wojny światowej, po wyjściu z niewoli rosyjskiej rozpoczął działalność w Polskiej Organizacji Wojskowej. W trakcie wojny polsko-bolszewickiej zasilił szeregi Wojska Polskiego. W roku 1913 w Drohobyczu na łamach jednodniówki "1863" ukazał się jego wiersz "Hej, kiedyż, kiedyż". W niektórych źródłach odnaleźć można informację, że debiut miał miejsce rok wcześniej i stanowił go wydany przez miesięcznik "Brzask" wiersz "Niech żyje życie". Za właściwy debiut literacki Wierzyńskiego uznawany jest jednak wydany w 1919 r. tom wierszy „Wiosna i wino". Wpływ na twórczość Wierzyńskiego niewątpliwie miała pasja sportowa, w roku 1928 za tom „Laur olimpijski" otrzymał złoty medal na konkursie literackim IX Letnich Igrzysk Olimpijskich w Amsterdamie. M. Wyderka słusznie zauważa, że „Będąc naczelnym "Przeglądu Sportowego" wymyślił takie inicjatywy, jak kolarski wyścig "Tour de Pologne" i "Plebiscyt na 10 Najlepszych Sportowców Polski". Co ciekawe i godne uwagi, „oba wskazane wyżej pomysły z powodzeniem realizowane są także dzisiaj”. Antoni Słonimski powiedział o nim, że jest "najlepszym poetą wśród sportowców i najlepszym sportowcem wśród poetów". W kolejnych latach w swojej twórczości Wierzyński odnosił się do losów Ojczyzny. J. Dudek pisze o nim: „Do Ameryki przyjechał Wierzyński w 1941 roku. Zamieszkał w Nowym Jorku. Ale przez pierwszych pięć lat był, jak sam pisze w "Mojej Prywatnej Ameryce", jakby nieobecny w tym kraju. Współpracował z gazetami polskimi, radiem, pisał wiersze poświęcone walce żołnierzy polskich o wyzwolenie kraju i "sprawie polskiej" (…) Wiersze te według świadectwa Jana Bielatowicza towarzyszyły żołnierzom polskim niemal na wszystkich frontach drugiej wojny światowej”. Po zakończeniu wojny pozostał na uchodźstwie, mieszkał w Stanach Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii, gdzie tworzył poezję, prozę, ale także felietony i recenzje. Upominał się o prawdę o zbrodni katyńskiej. W roku 2024 r. przypada 130. rocznica jego urodzin.
Melchior Wańkowicz –reportażysta i pisarz, jeden z najwybitniejszych polskich dziennikarzy w historii, „niepokorny, odważny, wnikliwy”, „ojciec reportażu”. Jak zaznaczono w uchwale „wzór i symbol polskiego dziennikarstwa”, który „opisując rzetelnie rzeczywistość służył wspólnocie”. Podkreślono tam także, że „Pisząc "Sztafetę", "Dzieje rodziny Korzeniowskich", "Westerplatte" czy "Bitwę o Monte Cassino", miał świadomość, że czyni to zarówno dla współczesnych, jak i dla potomnych”. Sam Wańkowicz w rozmowie z Krzysztofem Kąkolewskim mówi: „(…) ja w reklamie uczyłem się wagi słów. Pisze Pan w swojej książce „Trzy złote za słowo” o ascezie słowa: ja dostałem, jak przypuszczam, najwyższe honorarium na świecie za dwa słowa: „Cukier krzepi” – pięć tysięcy złotych przedwojennych, czyli naówczas pięćset również przedwojennych dolarów za słowo, tak cenne mogą być trafne słowa. (…). Rozwijając dalej tę myśl Wańkowicz mówi: „Owszem chcę być czytany, zabiegam o to, zależy mi na czytelnikach i nie wstydzę się tego. Uważam za zakłamanych tych, którzy mówią: „Mnie nie zależy na czytelnikach, nie zależy, żeby o mnie pisano”. Zgoda, niech mnie rozszarpują, pożerają, ale czytają. Obym był w ich smaku. (…). W okresie międzywojennym Wańkowicz założył i kierował wydawnictwem „Rój", publikował m.in. na łamach „Kuriera Warszawskiego", „Wiadomości Literackich" i „Kuriera Porannego". Posłowie w podjętej uchwale zaakcentowali, że „Największy pomnik bohaterstwu polskich żołnierzy Wańkowicz wystawił w trzytomowym dziele „Bitwa o Monte Cassino”. M. Kurzyna pisał o nim: „W wypadku twórczości Melchiora Wańkowicza nie wahałbym się nawet zaryzykować dla niej tytułu, tytułu pochodzącego zresztą od samego autora: „Panorama losu polskiego”. (…) Był Melchior Wańkowicz tej panoramy malarzem, był i uczestnikiem losu swego narodu na przełomie brzemiennego w wojny, rewolucje, przemiany socjalne i polityczne półwiecza. (…) Pisarz był tych wszystkich niemal narodowych wzlotów, upadków, tragedii i triumfów, nie tylko świadkiem, był często także ich grającym poważną rolę aktorem”. Po wojnie Wańkowicz zamieszkał w Londynie, gdzie współpracował m.in. z "Wiadomościami" oraz z "Dziennikiem Polskim". Do Polski powrócił w 1958 r. na fali „odwilży”. W roku 1964 podpisał „List 34” w proteście przeciwko polityce kulturalnej PRL. Przez to stał się ofiarą nagonki i został skazany na trzy lata więzienia. W areszcie spędził pięć tygodni. Władze domagały się, by pisarz zwrócił się z prośbą o ułaskawienie. Ponieważ jednak tak się nie stało, wstrzymano wykonanie wyroku z uwagi na wiek oraz stan zdrowia aresztanta. W roku 1990 Sąd Najwyższy uchylił wyrok i pośmiertnie uniewinnił Wańkowicza. W 2024 roku przypada 50. rocznica jego śmierci.
Rodzina Ulmów - Józef Ulma i Wiktoria z domu Niemczak urodzili się i byli mieszkańcami czteroipółtysięcznej wsi Markowa w przedwojennym województwie lwowskim, a dzisiejszym województwie podkarpackim. W tekście sejmowej uchwały możemy przeczytać, że związek małżeński zawarli w 1935 roku i doczekali się sześciorga dzieci: Stasi, Basi, Władzia, Frania, Antosia, Marysi, kolejna pociecha miała przyjść na świat na wiosnę 1944 roku. W trakcie okupacji niemieckiej, prawdopodobnie pod koniec roku 1942 pomimo biedy i zagrożenia życia Ulmowie dali schronienie Żydom z trzech rodzin: Goldmanów, Didnerów i Grünfeldów. Posłowie podkreślili, że nieśli oni pomoc kierowani „bezinteresowną miłością bliźniego”. O tym fakcie doniósł jednakże Niemcom prawdopodobnie Włodzimierz Leś, granatowy policjant z Łańcuta. Rankiem 24 marca 1944 r. przed ich dom przybyło pięciu niemieckich żandarmów oraz kilku granatowych policjantów (Polska Policja Generalnego Gubernatorstwa) pod dowództwem por. Eilerta Diekena. Cała rodzina Ulmów oraz ukrywani przez nich Żydzi zostali zamordowani. Około dwudziestu ukrywanych w Markowej Żydów przeżyło. Na stronie muzeumulmów.pl czytamy, że w roku 1995 Wiktoria i Józef Ulmowie zostali uhonorowani pośmiertnie tytułem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata, a piętnaście lat później prezydent RP Lech Kaczyński odznaczył ich Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. W podjętej uchwale posłowie podkreślili, że „Rodzina Ulmów należy do licznego grona bohaterskich Polaków, którzy podczas II wojny światowej ratowali Żydów skazanych przez Niemców na zagładę” . Od roku 2016 w Markowej funkcjonuje Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II wojny światowej im. Rodziny Ulmów, a od 2018 roku obchodzony jest, ustawiony przez Sejm i Senat, Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką. 10 września 2023 r. rodzina Ulmów została beatyfikowana przez Kościół Rzymskokatolicki. W marcu 2024 r. przypada 80. rocznica zamordowania Ulmów przez niemiecką żandarmerię.
Zygmunt Fortunat Miłkowski, znany pod pseudonimem Teodor Tomasz Jeż „żołnierz i pisarz, wytrwały działacz niepodległościowy, twórca idei obrony czynnej i skarbu narodowego”. Urodził się na Podolu, uczył i studiował w Odessie i Kijowie, gdzie zajmował się organizacją konspiracji niepodległościowej. Walczył w Powstaniu Styczniowym, a po jego upadku przebywał i działał we Francji, a następnie w Szwajcarii. W roku 1887 r. publikuje „Rzecz o obronie czynnej i o skarbie narodowym", tekst, w którym surowej krytyce poddał pasywną obronę i politykę ugody z zaborcami. Postulował w nim przygotowywanie się do czynnej obrony, walki zbrojnej i zbieranie na ten cel koniecznych środków – Skarbu Narodowego. Razem z Ludwikiem Michalskim Miłkowski utworzył w Zurychu tajną organizację Liga Polska, której program zakładał odbudowę Polski jako demokratycznej republiki oraz współpracę z innymi narodami zamieszkującymi dawną Rzeczpospolitą. W podjętej uchwale wskazano, że "Po przejęciu władzy w Lidze przez działających w kraju narodowych demokratów - Dmowskiego, Balickiego i Popławskiego oraz przekształceniu jej w Ligę Narodową, podporządkował się temu, a przez lata wspierał ze środków skarbu narodowego. Odciął się od Ligi Narodowej i zerwał jej finansowanie, gdy od 1908 roku współpracowała ona z Rosją. Ruch strzelecki Józefa Piłsudskiego poparł dopiero w 1914 roku, a nadzieje na niepodległość widział we współpracy z państwami Zachodu". Pod pseudonimem Teodor Tomasz Jeż napisał 80 powieści. W książce S.K. Papierkowskiego czytamy: „Jeż należy do tej kategorii powieściopisarzy, którzy zadania swojego nie ograniczają do przedstawiania w utworach obrazów i dziejów tylko uczuć ludzkich, ale spostrzegając dramat spostrzegają w nim również ideę”. Z kolei S. S. Wojtkiewicz pisał o nim: „Dziwne życie! Bogate a biedne, pełne zasługi i goryczy, bardzo polskie przede wszystkim. I – jak z powieści! Żywot Zygmunta Miłkowskiego, czyli T. T. Jeża, był pełen pozornych sprzeczności. Fanatycznie oddany sprawie polskiej niepodległości, doznawał prześladowania właśnie od tzw. narodowców. (…) „Niepodległość ojczyzny była od lat wczesnych do schyłku żywota głównym motorem i celem zarówno Miłkowskiego - żołnierza czy politycznego emisariusza, jak i Jeża-literata i publicysty (…)”. 2024 r. przypada 200. rocznica jego urodzin.
Rok Polskich Olimpijczyków
Będący wyrazem uznania zasług i niebagatelnego znaczenia występów polskich sportowców na igrzyskach olimpijskich oraz upamiętnieniem daty 27 lipca 1924 r., kiedy to na VIII Letnich Igrzyskach Olimpijskich w Paryżu, drużyna kolarzy torowych w składzie: Józef Lange, Jan Łazarski, Tomasz Stankiewicz i Franciszek Szymczyk zdobyła srebrny medal. Tego samego dnia brąz w konkursie skoków wywalczył Adam Królikiewicz na koniu Picador. Były to pierwsze medale olimpijskie zdobyte przez polskich sportowców. Na pamiątkę tego wydarzenia, w jego 100. Rocznicę Sejm ogłosił 2024 Rokiem Polskich Olimpijczyków. W podjętej uchwale zaznaczono, że pierwszy złoty medal olimpijski dla Polski wywalczyła w 1928 r. w Amsterdamie dyskobolka Halina Konopacka. W zimowych igrzyskach pierwszym polskim medalistą był Franciszek Gąsienica-Groń, który w 1956 r. we włoskiej Cortinie d'Ampezzo wywalczył brąz w kombinacji norweskiej, zaś pierwszy złoty medal w kategorii skoków narciarskich wywalczył Wojciech Fortuna w 1972 r. w Sapporo. W dotychczasowej historii igrzysk olimpijskich (23 letnich i 24 zimowych) udział wzięło łącznie 3 012 polskich sportowców, którzy razem zdobyli 321 medali, w tym: 79 złotych, 96 srebrnych i 146 brązowych.
Patroni roku 2024 wybrani przez Senat
Senat ustanowił rok 2024 rokiem: Witolda Gombrowicza, Czesława Miłosza, Wincentego Witosa (uhonorowany również przez Sejm), Władysława Zamoyskiego oraz Rokiem Edukacji Ekonomicznej.
Grafika źródło: https://www.senat.gov.pl/aktualnoscilista/art,15769,patroni-roku-2024.html, [dostęp: 18.09.23].
Witold Gombrowicz - jeden z najwybitniejszych polskich pisarzy XX w. Z wykształcenia prawnik, w roku 1927 r. uzyskał tytuł magistra prawa na Uniwersytecie Warszawskim. Po rocznym pobycie we Francji rozpoczął aplikację sędziowską, ale w niedługim czasie z niej zrezygnował. Na przełomie lat dwudziestych i trzydziestych XX w. pisał opowiadania, które ukazały się w 1933 r. jako „Pamiętnik z okresu dojrzewania”. Rozgłos w kołach literackich przyniosła mu powieść „Ferdydurke”, opublikowana w roku 1937. W ocenie K. Głaza ta właśnie „powieść napisana w roku 1935, jest być może obok „La Nausée” najbardziej oryginalną powieścią, jaka pojawiła się w Europie w latach poprzedzających wojnę”. Co więcej „Jeżeli istnieje książką wyprzedzająca swój czas, to jest nią z pewnością „Ferdydurke”. Wszystkie tematy dzisiejszej literatury awangardowej były w tej książce traktowane śmiało i z wyjątkową oryginalnością”. Przed wybuchem II wojny światowej w charakterze dziennikarza uczestniczył w pierwszym rejsie statku pasażerskiego MS „Chrobry” do Ameryki Południowej. Wieści z kraju spowodowały, że to właśnie w Buenos Aires w Argentynie postanowił przeczekać wojnę, nierzadko żyjąc na granicy ubóstwa. W roku 1963 Gombrowicz otrzymał stypendium Fundacji Forda w Niemczech Zachodnich, a następnie przeniósł się do Francji, gdzie spędził resztę życia w Vence pod Niceą. Co istotne wszystkie utwory pisał w języku polskim, a mimo to w kraju ojczystym był mało znany, głównie za sprawą kwestii politycznych. Publikował w emigracyjnym Instytucie Literackim w Paryżu, jego utwory ukazywały się także w Polsce w tzw. drugim obiegu. Po długich negocjacjach z władzami PRL w roku 1986 r. w Wydawnictwie Literackim ukazało się pierwszych 9 tomów dzieł Gombrowicza, uszczuplonych przez cenzurę o 16 wersów wykreślonych z „Dziennika”, dotyczących polityki i systemu władzy w ZSRR. Na przestrzeni lat 1992–1997 ukazało się kolejne 6 tomów. W grupie jego najważniejszych dzieł wymieniane są: powieści – „Ferdydurke” (1937), „Trans-Atlantyk” (1953), „Pornografia” (1960) i „Kosmos” (1965); dramaty, „Iwona, księżniczka Burgunda” (1938) i „Ślub” (1953). Niebagatelną częścią jego twórczości był prowadzony w latach 1953–1969 „Dziennik”, na łamach którego autor w sposób ironiczny opowiadał własne losy, podejmował dialog z różnymi nurtami filozoficznymi i tradycją kultury polskiej, ale też komentował wydarzenia polityczne. Sławę zyskał dopiero w końcowych latach swojego życia, znalazł się wtedy w grupie kandydatów do literackiej Nagrody Nobla (1966, 1968, 1969). Jest jednym z najczęściej tłumaczonych pisarzy polskich. Jego twórczość charakteryzuje „przede wszystkim umiejętność widzenia człowieka w jego psychologicznym uwikłaniu w relacjach z innymi ludźmi i kulturową spuścizną, poczucie absurdu, ironia, obrazoburstwo dotykające przyjmowanych przez społeczeństwo tradycyjnych wartości, postaw i form”. T. Kępiński pisał o nim: „Towarzyskość? Tak. Itek [Gombrowicz] potrzebował ludzi, słuchaczy, dyskutantów i ich uznania. [Mawiał] «Choćbyś był w najgorszej sytuacji, jeśli ci się uda przeciwnika wciągnąć w dyskusję – zwycięstwo masz w ręku». Tego zwycięstwa tak często szukał”. W ocenie senatorów jego dzieła „Pomagają nie tylko zrozumieć skomplikowaną rzeczywistość, ale również umożliwiają rzetelną jej ocenę i uniknięcie schematycznych, skonwencjonalizowanych sądów, które w praktyce okazują się destrukcyjne dla wszelkich przejawów indywidualizmu”, zaś sam Gombrowicz jest postrzegany jako „najważniejszy twórca rodzimej literatury, jeden z czołowych inspiratorów współczesnej europejskiej myśli filozoficznej, społecznej i artystycznej, którego dorobek od dziesięcioleci stanowi wizytówkę nowoczesnej polskiej kultury, jej uniwersalnego wymiaru i awangardowego potencjału”. W ocenie senatorów Gombrowicz wytrwale uczył nas przenikliwości i bezkompromisowego spojrzenia na rzeczywistość, a jego przykład ilustruje jak istotne z punktu widzenia rozwoju cywilizacji pozostają indywidualności. W roku 2024 r. przypada 120. rocznica urodzin pisarza.
Czesław Miłosz - „polski poeta, prozaik, eseista, historyk literatury, tłumacz, dyplomata”. Studiował na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie początkowo polonistykę, a następnie prawo. Zadebiutował w roku 1930 r. na łamach uniwersyteckiego pisma „Alma Mater Vilnensis”. Był członkiem wileńskiej grupy poetów „Żagary”. Pracował w Polskim Radiu Wilno. Po wybuchu II wojny do czerwca 1940 r. przebywał w Wilnie, a później w Warszawie. Brał czynny udział w podziemnym życiu literackim; pod pseudonimem Jan Syruć opublikował w roku 1940 tom „Wiersze”. Po zakończeniu wojny podjął pracę w dyplomacji komunistycznego rządu Polski w Stanach Zjednoczonych i Paryżu pełniąc funkcję attaché kulturalnego. W 1951 r. wystąpił o azyl polityczny we Francji. Mieszkał w Maisons-Laffitte, siedzibie „Kultury” Jerzego Giedroycia, z którą na przestrzeni wielu lat współpracował. W 1953 r. Instytut Literacki Giedroycia wydał „Zniewolony umysł”, esej adresowany do polskiej emigracji, obrazujący mechanizm myślenia człowieka w demokracjach ludowych. M. Skwarnicki pisał o nim: „Miłosz stał się cząstką życia i współtwórcą kultury nie tylko polskiej, ale i amerykańskiej, anglosaskiej, a jego „Zniewolony umysł” w czasach »jałtańskich«, odegrał uniwersalną rolę w zmaganiach świata z totalitaryzmem i ocalił wielu”. W ocenie senatorów książka ta, będąca błyskotliwą i wciąż aktualną „analizą świadomości porażonej przez totalitarne utopie jest jedną z najważniejszych książek XX wieku” a do tego przyniosła Miłoszowi uznanie na światową skalę. W późniejszych latach Instytut wydał większość dzieł Miłosza, a Jerzy Giedroyć przedstawił jego kandydaturę do Nagrody Nobla. W roku 1960 Miłosz przeniósł się do Stanów Zjednoczonych, gdzie został wykładowcą literatury słowiańskiej na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley i na Harvardzie. W czasach PRL postrzegano go jako zdrajcę i renegata, potępił go Związek Literatów Polskich. Do roku 1980 funkcjonował na niego zapis cenzorski, zakazujący nawet wymieniania jego nazwiska. Książki Miłosza drukowano w podziemiu, przemycano z zagranicy. W 1980 r. został laureatem Nagrody Nobla w dziedzinie literatury. Po raz pierwszy przyjechał do kraju rok później w roku 1981, kiedy zaczęto już legalnie wydawać jego utwory. Do Polski przeprowadził się w 1993 r. i zamieszkał w Krakowie. Pochowano go w Krypcie Zasłużonych na Skałce. W ocenie senatorów Miłosz „był jednym z najwybitniejszych twórców naszych czasów, który na trwałe wpisał się w polską i światową literaturę”. Senatorowie w podjętej uchwale przypomnieli, że był on „świadkiem kluczowych wydarzeń minionego stulecia: poczynając od pól bitewnych pierwszej wojny światowej, poprzez rosyjską rewolucję, odzyskanie przez Polskę niepodległości, społeczne i narodowościowe problemy II RP, czas spełnionej Apokalipsy i piekła, którym stały się ulice okupowanej Warszawy, Holokaust i starcie 2 totalitaryzmów, doświadczenie emigranta w świecie podzielonym żelazną kurtyną, aż do upadku sowieckiego imperium i budowę demokracji”. W ich ocenie „Miłosz to niekwestionowany autorytet intelektualny, w swojej twórczości przekraczający granice kultur, gatunków i języków, którego wagę twórczości oddają m.in. Nagroda Nobla w dziedzinie literatury przyznana mu w 1980 r., Order Orła Białego oraz medal Sprawiedliwy wśród Narodów Świata. W książce „Czesława Miłosza autoportret przekorny” czytamy: „We wszystkim, co mówiłem, dałoby się – być może- odczytać mój stały problem, mianowicie chęć, żeby nie wydać się kimś innym, niż się jest. To, muszę przyznać, gnębiło mnie całe życie i nadal gnębi. Naturalnie, każdy z nas zdaje sobie sprawę, że co innego jest mieć obraz siebie, swój własny, a co innego jest nasz obraz odbity w oczach innych ludzi. Nigdy one całkowicie się nie pokrywają, bo wiemy o sobie o wiele więcej, niż inni ludzie o nas wiedzą. (…)”. W roku 2024 przypada 20. rocznica jego śmierci.
Władysław Zamoyski – „działacz społeczny, fundator Zakładów Kórnickich, członek założyciel Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Krakowie”. Urodzony w Paryżu, syn Władysława Zamoyskiego i Jadwigi Zamoyskiej z Działyńskich. W roku 1881 objął dobra kórnickie zapisane mu przez Jana Działyńskiego. Był rzecznikiem polskiej własności w Prowincji Poznańskiej; jednym z najważniejszych przejawów jego działalności było wykupowanie polskich majątków zagrożonych przejęciem przez Niemców, które z założenia miało utrzymać polski stan posiadania na obszarze kolonizowanej i germanizowanej przez zaborcę Wielkopolski. Zamoyski inwestował w rozwój przemysłu, mając przy tym na względzie korzyści polskich pracowników i kontrahentów. Był m.in. współzałożycielem Banku Ziemskiego w Poznaniu, finansował działalność Biblioteki Kórnickiej, wspierał matkę w tworzeniu dzieła jej życia tj. Szkoły Domowej Pracy Kobiet. W roku 1885 jako obywatela francuskiego objęto go ustawami bismarckowskimi, tzw. rugami pruskimi, przez co musiał opuścić Wielkopolskę. W następnych latach działał ma terenie Galicji, m.in. rozprowadzając akcje poznańskiego Banku Ziemskiego. Przez dziesięciolecia był związany z Podhalem. W 1889 r. nabył dobra zakopiańskie, tj. pokaźny fragment współczesnych Tatr Polskich, co miało ustrzec tamtejszą przyrodę przed grabieżczą gospodarką leśną. „W samym Zakopanem przyczynił się do budowy elektrowni, wodociągów, szkoły, szpitala, poczty, a także nowego gmachu Muzeum Tatrzańskiego i Bazaru Polskiego na Krupówkach. To dzięki jego wysiłkom zaistniała linia kolejowa z Chabówki do Zakopanego. Jego staraniom zawdzięczamy również fakt, że tatrzańskie Morskie Oko znajduje się obecnie w granicach Polski”. Nie założył rodziny, majątek wraz z Biblioteką Kórnicką razem z siostrą Marią przekazał narodowi polskiemu, tworząc fundację Zakłady Kórnickie. 10 listopada 1933 r. „za wybitne zasługi dla kraju, pracę społeczną oraz wielką ofiarność” został pośmiertnie odznaczony przez prezydenta Ignacego Mościckiego Wielką Wstęgą Odrodzenia Polski. Senatorowie w podjętej uchwale podkreślili, że „swoje ascetyczne życie poświęcił on w całości służbie ojczyźnie i narodowi, a zwieńczył je przekazaniem całego majątku wraz z Biblioteką Kórnicką, narodowi polskiemu, czynem świadczącym o tym, że sprawy kraju były dla niego najważniejsze”. Przypomnieli również, że po śmierci Władysława Zamoyskiego Stefan Żeromski napisał, iż akt donacyjny powołujący fundację Zakłady Kórnickie „winien być czytany w szkołach na równi z arcydziełami wieszczów narodowych”. W 2024 przypada 100. rocznica śmierci tego wybitnego Polaka.
Rok Edukacji Ekonomicznej – Senatorowie chcieli w ten sposób wyrazić uznanie dla poczynionych na przestrzeni ostatnich 100 lat starań tysięcy osób oraz instytucji zaangażowanych w popularyzowanie i przekazywanie tej, jakże istotnej, wiedzy. W podjętej uchwale czytamy: „Kierując się słowami Władysława Grabskiego: «Edukacja ekonomiczna stanowi fundament dobrobytu narodowego i osobistego», chcemy wzmocnić dążenia świata ekonomii i edukacji do podmiotowej obecności edukacji ekonomicznej w polskim życiu społecznym, gospodarczym i politycznym”. Przypadająca w roku 2024 rocznica 100-lecia: reform gospodarczych Władysława Grabskiego, powstania polskiego złotego, utworzenia Banku Polskiego oraz Banku Gospodarstwa Krajowego oraz wydania książki J. Korczaka „Bankructwo Małego Dżeka” (jedna z najistotniejszych książek w zakresie praktycznej i powszechnej edukacji ekonomicznej, jaką napisano w Polsce) to w ocenie senatorów doskonała okazja do przypomnienia znaczenia wszystkich wskazanych wyżej wydarzeń w historii odradzającego się państwa polskiego, jak też zaprezentowania wagi edukacji ekonomicznej w dzisiejszym świecie, codziennym życiu Polek i Polaków, a także w wymiarze efektywnego rozwoju państwa i potęgowania jego potencjału gospodarczego.
oprac. A. Wesołowska
Źródła:
- Bujak F., Wincenty Witos próba charakterystyki, [w:] O Wincentym Witosie / Franciszek Bujak [et al.]. Warszawa 1983, s. 20, 23.
- Czesława Miłosza autoportret przekorny / rozmowy przeprowadził Aleksander Fiut. Kraków : Wydawnictwo Literackie, 1988, s. 333.
- Czyżewski A., Piękny dwudziestoletni. Biografia Marka Hłaski, Warszawa 2005, s. 91.
- Dudek J., Liryka Kazimierza Wierzyńskiego z lat 1951-1969, Wrocław 1975, s. 6.
- Głaz K., Gombrowicz w Vence, Kraków 1989, s. 10.
- Hajdasz J., Arcybiskup Antoni Baraniak (1904–1977), Tekst pochodzi z nr 7-8/2018 „Biuletynu IPN”, https://przystanekhistoria.pl/pa2/tematy/represje/43285,Arcybiskup-Antoni-Baraniak-19041977.html, [dostęp: 20.09.2023].
- Kamiński W., Romuald Traugutt (1826-1864), https://dzieje.pl/postacie/romuald-traugutt-1826-1864, [dostęp:21.09.23].
- Kąkolewski K., Wańkowicz krzepi. Wywiad – rzeka, Lublin 1987, s. 30.
- Kępiński T., Witold Gombrowicz i świat jego młodości, Kraków 1974, s. 240.
- Kurzyna M. (oprac.), Wańkowicz, Warszawa 1972, s. 6.
- Melchior Wańkowicz (1892-1974), https://dzieje.pl/postacie/melchior-wa%C5%84kowicz-1892-1974, [dostęp: 04.10.23].
- Papierkowski S. K., Lud serbski w powieściach T. T. Jeża, Lublin 1962, s.11.
- Posłowie za ustanowieniem roku 2024 Rokiem Zygmunta Miłkowskiego, https://dzieje.pl/dziedzictwo-kulturowe/poslowie-za-ustanowieniem-roku-2024-rokiem-zygmunta-milkowskiego, [dostęp: 04.10.23].
- Rodzina Ulmów, https://sprawiedliwi.org.pl/pl/historie-pomocy/historia-rodziny-ulmow, [dostęp: 05.10.23].
- Romuald Traugutt, https://ciekawostkihistoryczne.pl/leksykon/romuald-traugutt-1826-1864/, [dostęp:21.09.23].
- Skwarnicki M., Mój Miłosz, Kraków 2004, s. 191-192.
- Wincenty Witos, https://ciekawostkihistoryczne.pl/leksykon/wincenty-witos-1874-1945/, [dostęp: 02.10.23].
- Wojtkiewicz St. S. (oprac.), Burzliwe dzieje T. T. Jeża, Warszawa 1961, s. 5-6.
- Wyderka M., 125 lat temu w Drohobyczu urodził się Kazimierz Wierzyński, https://dzieje.pl/aktualnosci/125-lat-temu-w-drohobyczu-urodzil-sie-kazimierz-wierzynski, [dostęp: 02.10.23].
- https://muzeumulmow.pl/pl/muzeum/historia-rodziny-ulmow/, [dostęp: 05.10.23].
- https://www.sejm.gov.pl/sejm9.nsf/komunikat.xsp?documentId=470DB997878B521CC12589FD003E50E2, [dostęp: 18.09.23].
- https://www.senat.gov.pl/aktualnoscilista/art,15769,patroni-roku-2024.html, [dostęp: 18.09.23].
- https://lustrobiblioteki.pl/2023/07/lista-patronow-roku-2024-lista-dla-bibliotek/, [dostęp: 13.09.2023].
W DNIU 13.05.2024 ZAPREZENTUJEMY NOWĄ ODSŁONĘ NASZEJ STRONY INTERNETOWEJ! PODCZAS PRZEŁĄCZANIA NA NOWĄ WITRYNĘ MOGĄ WYSTĄPIĆ CHWILOWE PRZERWY W DOSTĘPIE DO STRONY.
Legimi - Jak otrzymać bezpłatny kod dostępu? Przejdź do Legimi
Zewnętrzne szkolenia i konferencje dla placówek oświatowych – marzec 2024 r.
Oferta Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich
Bibliotekarz menedżerem projektu. Metoda „łańcucha krytycznego” w zarządzaniu projektami bibliotecznymi – szkolenie online 01-03-2024 godz. 12.00-14.30
Sztuczna inteligencja w codziennej pracy. Darmowe narzędzia, które ułatwią ci życie - szkolenie online 21-03-2024 godz. 13.00-15.00
Jak weryfikować informacje w sieci? Narzędzia i metody - szkolenie online 22-03-2024 godz. 10.00-12.00
Silna marka osobista bibliotekarza - szkolenie online 25-03-2024 godz. 11.30-13.30
Więcej http://www.szkoleniadlabibliotekarzy.sbp.pl/szkolenie-online/
MSCDN Wydział w Ciechanowie
Jak odnaleźć motywację w pracy nauczyciela? – seminarium w formie online 20-03-2024 godz.15:30-18:45
Wspaniały leśny świat - gry i zabawy w edukacji wczesnoszkolnej - warsztaty w formie online, 21-03-2024 godz. 16:00-18:30
Więcej https://system.mscdn.pl/zewnetrzne/biezaca2/w/Ciechan%C3%B3w
MSCDN Wydział w Płocku
Skąd czerpać wzorce - czyli wartości etyczne i umiejętności społeczne w wychowaniu dziecka na I etapie edukacyjnym - warsztaty w formie online 14-03-2024 godz.15:00-19:00
Jak oceniać, aby dobrze uczyć? - ocenianie kształtujące w edukacji wczesnoszkolnej - warsztaty w formie online 19-03-2024 godz. 15:30-19:00, 21-03-2024 godz.15:30-19:00
Nauczanie i uczenie się języków obcych ze wsparciem sztucznej inteligencji - warsztaty w formie online, 20-03-2024 godz. 16:00-19:15
Więcej https://system.mscdn.pl/zewnetrzne/biezaca2/w/P%C5%82ock
MSCDN Wydział w Ostrołęce
Sztuczna inteligencja AI w pracy nauczyciela - warsztaty w formie online, 11-03-2024 godz. 17:00-19:00, 18-03-2024 godz. 15:30-19:00, 25-03-2024 godz. 15:30-19:00
Cyfrowy niezbędnik nauczyciela edukacji wczesnoszkolnej– szkolenie w formie online 13-03-2024 godz. 16:00-17:30, 14-03-2024 godz. 09:00-12:00, 21-03-2024 godz. 09:00-11:15, 27-03-2024 godz. 14:00-15:00
Szuflada pełna pomysłów dla kreatywnego nauczyciela wczesnej edukacji dziecka – seminarium online, 21-03-2024 godz. 16:00-17:30
Depresja i zaburzenia adaptacyjne dzieci i młodzieży – rozpoznanie, sposoby reagowania i formy wsparcia na terenie szkoły – konferencja online, 25-03-2024 godz. 09:00-12:00
Więcej https://system.mscdn.pl/zewnetrzne/biezaca2/w/Ostro%C5%82%C4%99ka
MSCDN Wydział w Warszawie
Zrównoważony rozwój w teorii i praktyce w 2024 r. Wybory i decyzje na rzecz zrównoważonego rozwoju - seminarium w formie online, 07-03-2024 godz. 16:00-18:15, 21-03-2024 godz. 16:00-18:15, 11-04-2024 godz. 16:00-18:15, 25-04-2024 godz. 16:00-18:15, 16-05-2024 godz. 16:00-18:15, 23-05-2024 godz. 16:00-18:15, 06-06-2024 godz. 16:00-18:15, 13-06-2024 godz.16:00-18:15,
Aktywna Tablica we wczesnej edukacji dziecka – forum online, 21-03-2024 godz. 17:00-18:30
Więcej https://system.mscdn.pl/zewnetrzne/biezaca2/w/Warszawa
MSCDN Wydział w Sielcach
Bądźmy ekologiczni! – rozwijanie świadomości i postaw przyjaznych środowisku - warsztaty w formie online, 05-03-2024 godz. 16:00-19:15
Kreatywnie i innowacyjnie - książeczka elektroniczna w edukacji wczesnoszkolnej - warsztaty w formie online, 05-03-2024 godz. 16:00-19:00
Ruch w edukacji małego dziecka – warsztaty w formie online, 12-03-2024 godz. 15:30-19:00
Wykorzystanie narzędzi informatycznych w pracy nauczyciela przy realizacji podstawy programowej - kurs w formie online, 14-03-2024 godz.16:00-19:00
Więcej https://system.mscdn.pl/zewnetrzne/biezaca2/w/Siedlce
MSCDN Wydział w Radomiu
Sztuczna inteligencja w edukacji humanistycznej – warsztat online. 06-03-2024 godz. 16:00-19:00, 15-03-2024 godz.15:30-17:00
Uczeń zdolny - jak pomóc mu rozwinąć skrzydła? – kurs online. 07-03-2024 godz. 16:00-20:00
Więcej https://system.mscdn.pl/zewnetrzne/biezaca2/w/Radom
Ośrodek Edukacji Informatycznej i Zastosowań Komputerów w Warszawie
Wirtualna rzeczywistość w edukacji - szkolenie online, 04-03-2024, godz. 16:00-17:30, 12-03-2024, godz. 16:00-17:30
Przedszkolaki lecą w kosmos - szkolenie online, 05-03-2024, godz. 16:00-18:15
Quizy w formularzach Google - szkolenie online, 05-03-2024, godz. 17:00-18:30
Cyfrowe zasoby polskiej kultury i nauki. Cyfrowe Muzea Narodowe - szkolenie online, 05-03-2024, godz. 17:00-18:30
Sztuczna inteligencja a zmiana paradygmatu nauczania - szkolenie online, 06-03-2024, godz. 18:30-19:30
TIK w metodzie lekcji odwróconej - szkolenie online, 08-03-2024, godz. 16:30-18:00, 25-03-2024, godz. 16:30-18:00
Cyfrowe zasoby polskiej kultury i nauki. E-człowiek. - szkolenie online, 11-03-2024, godz. 17:00-18:30
AR i VR na przedmiotach humanistycznych - szkolenie online, 21-03-2024, godz. 16:00-18:00
Więcej https://pos.oeiizk.waw.pl/
Centrum Edukacji Obywatelskiej
Sztuka inspiruje! - cykl webinarów "Szkoły twórczych praktyk"- szkolenia online, 07.03.2024, godz. 18:00-19:00, 08.03.2024, 18:00-19:00, 11.04.2024, 18:00-19:00, 09.05.2024, 18:00-19:00
Więcej https://ceo.org.pl/wydarzenia
Aktywny Nauczyciel - Akredytowana Placówka Doskonalenia Nauczycieli
Jak wykorzystać sztuczną inteligencję do tworzenia treści? - webinarium w formie online 04.03.2024, godz.18:00-19:00
Quizizz 2024 - webinarium w formie online 11.03.2024, godz.18:00-19:00
Canva 2024 integracje - webinarium w formie online 18.03.2024, godz.18:00-19:00
Więcej https://www.aktywnynauczyciel.pl/darmowe-webinary
Akademia Handlowa Nauk Stosowanych w Radomiu
Buntownicy od urodzenia - praca z dzieckiem agresywnym – wykład online, 05-03-2024, godz. 18:00-19:30
Więcej https://www.facebook.com/AHNSRadom
OSDW Azymut (Grupa PWN)
Patroni 2024 roku: Hłasko, Miłosz, Gombrowicz. Jak o nich mówić w szkole, bibliotece i księgarni? - webinarium w formie online 07-03-2024, godz.11:00-13:00
Bibliotekarze szkolą bibliotekarzy! Lista dobrych praktyk z Rawy Mazowieckiej, Łodzi i Grodziska Mazowieckiego - webinarium w formie online 19-03-2024, godz.11:00-13:00
Więcej https://www.azymut.pl/webinaria
Fundacja Good Culture
Nie tylko planszówki. Pomysły na nieszablonowe wykorzystanie gier w bibliotece - webinarium w formie online 12-03-2024, godz.10:00-11:30
https://goodbooks.pl/najblizsze-wydarzenia
Powiatowy Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli
ul. Władysława Stanisława Reymonta 4,
06-500 Mława
Patroni roku 2024 wybrani przez Sejm
W myśl podjętych uchwał, 2024 będzie Rokiem: Marka Hłaski, Arcybiskupa Antoniego Baraniaka, Romualda Traugutta, Wincentego Witosa, Kazimierza Wierzyńskiego, Melchiora Wańkowicza, Rodziny Ulmów, Zygmunta Miłkowskiego i Polskich Olimpijczyków.
Pierwszy z wymienionych, Marek Hłasko był znakomitym prozaikiem i twórcą scenariuszy filmowych. W gronie jego dzieł literackich znalazły się m.in. „Baza Sokołowska”, zbiór opowiadań „Pierwszy krok w chmurach”, „Drugie zabicie psa” czy „Piękni dwudziestoletni”. Na podstawie prozy jego autorstwa powstały m.in. filmy „Zbieg” Stanisława Jędryki czy „Baza ludzi umarłych” Czesława Petelskiego. A. Czyżewski pisze: „Prawdą jest, że w pisanie wkładał ogromnie dużo pracy. Każdy fragment jego wczesnych powieści i każde z opowiadań ma parę wersji tekstu, przepisywanego starannie na maszynie lub odręcznie. Hłasko długo cyzelował swą prozę, borykając się samodzielnie ze stylistyką, ortografią i interpunkcją, zanim uznał, że utwór uzyskał ostateczną formę. To, co się zachowało, a na pewno nie jest to wszystko, świadczy o tym, że niedbały i swobodny styl okupiony był bardzo mozolną pracą”. Posłowie w podjętej uchwale zaakcentowali, że pisarz potrafił „nasycić banalne motywy i tematy zaczerpnięte z potocznego życia głęboką treścią egzystencjalną, dzięki czemu jego twórczość ma wymowę uniwersalną”. Można tam również przeczytać, że Marek Hłasko „swą bezkompromisową postawą, także wobec komunistycznej rzeczywistości, przyciągał do siebie pokolenia w różnych zakątkach świata”. W roku 2024 r. przypada 90. rocznica jego urodzin.
Abp Antoni Baraniak, w opinii Jolanty Hajdasz „Nie nosił munduru, tylko sutannę, ale z pewnością zasługuje na miano żołnierza niezłomnego Kościoła”. Salezjanin, doktor prawa kanonicznego, przed II wojną światową piastował stanowisko sekretarza prymasa Polski kard. Augusta Hlonda. W czasie wojny razem z nim znalazł się na uchodźstwie. Do Polski powrócił w roku 1945. We wrześniu 1953 r. został aresztowany przez funkcjonariuszy bezpieki jako jeden z wysoce zaufanych współpracowników kard. Stefana Wyszyńskiego (pełnił funkcję dyrektora jego sekretariatu). Torturowano go w areszcie przy ul. Rakowieckiej, jak pisze J. Hajdasz „największej katowni dla więźniów politycznych”. Komuniści chcieli dzięki temu wymóc na nim zeznania obciążające prymasa. „Mimo okrutnych tortur pozostał wierny — nie zdradził Kościoła, Prymasa Tysiąclecia ani Polski” – zaakcentowano w podjętej uchwale. Wolność odzyskał w roku 1956 r., a od 1957 r. pełnił funkcję arcybiskupa metropolity poznańskiego, był uczestnikiem Soboru Watykańskiego II. W roku 2024 r. przypada 120. rocznica jego urodzin.
Romuald Traugutt — „dyktator Powstania Styczniowego, wielki patriota, który oddał życie, walcząc o odzyskanie przez Polskę niepodległości” – czytamy w podjętej uchwale. W ocenie Wojciecha Kamińskiego „Patriotyzm zaszczepiła w nim babka Justyna Błocka”. Na stronie ciekawostkihistoryczne.pl czytamy, że po skończeniu gimnazjum (z bardzo dobrymi wynikami) wybrał karierę wojskową. Wpływ na tę decyzję był w dużej mierze podyktowany faktem, iż Traugutt nie dostał się na swoje wymarzone studia (Instytut Inżynierów Dróg Komunikacyjnych w Petersburgu). W roku 1845 wstąpił zatem do wojska rosyjskiego, w którym pełnił służbę do 1862 roku. W armii carskiej walczył podczas kampanii węgierskiej w roku 1849, uczestniczył również w wojnie krymskiej. Awansował do stopnia podpułkownika saperów. Z wojska odszedł na swoją prośbę. Po wybuchu Powstania Styczniowego objął dowództwo nad jednym z oddziałów powstańczych i wyróżnił się kilkoma zwycięskimi potyczkami w starciach z siłami rosyjskimi. Rząd Narodowy awansował go na stopień generała i mianował komisarzem wojennym na Galicję wraz z poleceniem wywiązania się z misji dyplomatycznej do Francji i zabiegania tam o interwencję państw zachodnich. 17 października Traugutt „na drodze zamachu stanu przejął władzę i stał się de facto dyktatorem” Powstania. „W swojej działalności Romuald Traugutt kładł szczególny nacisk na finanse, wojsko oraz sprawę chłopską” – akcentowali posłowie. Został aresztowany przez Rosjan w kwietniu 1864 r., początkowo więziono go na Pawiaku, a 5 sierpnia tego samego roku na stokach warszawskiej Cytadeli został powieszony wraz z członkami i pracownikami Rządu Narodowego. W roku 2024 przypada 160. Rocznica jego śmierci.
Wincenty Witos, urodzony w Wierzchosławicach działacz ludowy, polityk, trzykrotny premier, „wybitny mąż stanu, państwowiec, działacz samorządowego i przywódcy ruchu ludowego”, który „dzięki uporowi i samokształceniu doszedł do najwyższych godności w ruchu ludowym i państwie”, co zaakcentowali posłowie w podjętej uchwale. „Uznawany za jednego z ojców niepodległej Polski, a także najważniejszych, najbardziej wyrazistych i wpływowych polityków II RP”. Od roku 1895 działał w Stronnictwie Ludowym, w 1905 r. został radnym Rady Powiatowej w Tarnowie, na przestrzeni lat 1908–1914 był posłem do galicyjskiego Sejmu Krajowego, od 1908 do 1931 r. był wójtem Wierzchosławic, a ponadto w latach 1911–1918 sprawował mandat posła do austriackiej Rady Państwa. Witos był także członkiem Wydziału Finansowego Komisji Tymczasowej Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych, a od 1914 r. należał do PSL „Piast”, gdzie w latach 1916–1931 pełnił funkcję prezesa. Działał w Naczelnym Komitecie Narodowym, następnie w Lidze Narodowej (1917–1918), był prezesem Polskiej Komisji Likwidacyjnej, a od 1919 posłem na Sejm RP. F. Bujak pisał o nim: „Wincenty Witos był chłopem i – zwykłym chłopem – gospodarzem pozostał do końca życia. Wcześnie wysunął się na czoło polityczne ruchu ludowego. W odrodzonej Rzeczypospolitej jako wódz chłopów należał do najwybitniejszych mężów stanu. Umarł jako uznany przez wszystkich Wódz Narodu. Wzniósł się z najgłębszej warstwy życia narodowego na najwyższe jego szczyty. Stał się prawdziwym Piastem, wyrazicielem myśli i woli Narodu, symbolem polskości”. Posłowie zwrócili również uwagę na istotne wydarzenia historyczne z jego udziałem. W roku 1920 kiedy Armia Czerwona stała na przedpolach Warszawy, Rząd Obrony Narodowej pod jego kierownictwem „podjął dramatyczne wysiłki, które zaowocowały odrzuceniem bolszewików spod stolicy i rozpoczęciem odwrotu Armii Czerwonej”. Z kolei w trakcie zamachu majowego, kiedy Witos po raz trzeci sprawował funkcję premiera, złożona przez niego dymisja rządu zaowocowała zaprzestaniem walk i zapobiegła wojnie domowej. W 1930 r. został aresztowany przez władze sanacyjne, osadzony w twierdzy brzeskiej i oskarżony w tzw. procesie brzeskim o przygotowywanie zamachu stanu, skazano go na 1,5 roku więzienia. W roku 1933 wyjechał z kraju, udając się na 6-letnią emigrację do Czechosłowacji, skąd wrócił na krótko przed wybuchem II wojny światowej. F. Bujak podkreśla, że „w procesie brzeskim (r. 1931) Witos bronił się z godnością wodza ludu, z dostojeństwem szefa rządu w najbardziej krytycznym położeniu państwa, z dumą człowieka czystego i wielkiej myśli narodowej (…)”. Senatorowie w podjętej uchwale przypomnieli działalność Wincentego Witosa i jego polityczne motto działania: „Kiedy nie było Polski niepodległej trzeba do niej dążyć; gdy przyszła – trzeba pracować dla niej; a gdy była w potrzebie – bronić jej”. Podkreślili, też że sprawiedliwość dziejowa stała się faktem dopiero w maju 2023 r., kiedy to dzięki staraniom Polskiego Stronnictwa Ludowego Sąd Najwyższy w czasie rozprawy kasacyjnej uchylił wyroki brzeskie z 1932 r. i uniewinnił Wincentego Witosa oraz 9 innych ówczesnych polityków PSL i PPS. Na mocy ustawy Sejmu z 2017 r. Wincenty Witos został włączony w poczet Ojców Niepodległości RP. W 2024 r. obchodzić będziemy 150. rocznicę jego urodzin.
Kazimierz Wierzyński, urodzony w Drohobyczu na Podlasiu, poeta, prozaik, redaktor naczelny "Przeglądu Sportowego" oraz tygodnika "Kultura". Złoty medalista olimpijski i skamandryta, który jak to ujął w swoim artykule M. Wyderka, został „wyklęty przez PRL”. Uznawany za jednego z największych polskich poetów XX wieku, określany „młodszym bratem po piórze Juliusza Słowackiego”. W młodości zaangażowany w konspirację niepodległościową, pod koniec I wojny światowej, po wyjściu z niewoli rosyjskiej rozpoczął działalność w Polskiej Organizacji Wojskowej. W trakcie wojny polsko-bolszewickiej zasilił szeregi Wojska Polskiego. W roku 1913 w Drohobyczu na łamach jednodniówki "1863" ukazał się jego wiersz "Hej, kiedyż, kiedyż". W niektórych źródłach odnaleźć można informację, że debiut miał miejsce rok wcześniej i stanowił go wydany przez miesięcznik "Brzask" wiersz "Niech żyje życie". Za właściwy debiut literacki Wierzyńskiego uznawany jest jednak wydany w 1919 r. tom wierszy „Wiosna i wino". Wpływ na twórczość Wierzyńskiego niewątpliwie miała pasja sportowa, w roku 1928 za tom „Laur olimpijski" otrzymał złoty medal na konkursie literackim IX Letnich Igrzysk Olimpijskich w Amsterdamie. M. Wyderka słusznie zauważa, że „Będąc naczelnym "Przeglądu Sportowego" wymyślił takie inicjatywy, jak kolarski wyścig "Tour de Pologne" i "Plebiscyt na 10 Najlepszych Sportowców Polski". Co ciekawe i godne uwagi, „oba wskazane wyżej pomysły z powodzeniem realizowane są także dzisiaj”. Antoni Słonimski powiedział o nim, że jest "najlepszym poetą wśród sportowców i najlepszym sportowcem wśród poetów". W kolejnych latach w swojej twórczości Wierzyński odnosił się do losów Ojczyzny. J. Dudek pisze o nim: „Do Ameryki przyjechał Wierzyński w 1941 roku. Zamieszkał w Nowym Jorku. Ale przez pierwszych pięć lat był, jak sam pisze w "Mojej Prywatnej Ameryce", jakby nieobecny w tym kraju. Współpracował z gazetami polskimi, radiem, pisał wiersze poświęcone walce żołnierzy polskich o wyzwolenie kraju i "sprawie polskiej" (…) Wiersze te według świadectwa Jana Bielatowicza towarzyszyły żołnierzom polskim niemal na wszystkich frontach drugiej wojny światowej”. Po zakończeniu wojny pozostał na uchodźstwie, mieszkał w Stanach Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii, gdzie tworzył poezję, prozę, ale także felietony i recenzje. Upominał się o prawdę o zbrodni katyńskiej. W roku 2024 r. przypada 130. rocznica jego urodzin.
Melchior Wańkowicz –reportażysta i pisarz, jeden z najwybitniejszych polskich dziennikarzy w historii, „niepokorny, odważny, wnikliwy”, „ojciec reportażu”. Jak zaznaczono w uchwale „wzór i symbol polskiego dziennikarstwa”, który „opisując rzetelnie rzeczywistość służył wspólnocie”. Podkreślono tam także, że „Pisząc "Sztafetę", "Dzieje rodziny Korzeniowskich", "Westerplatte" czy "Bitwę o Monte Cassino", miał świadomość, że czyni to zarówno dla współczesnych, jak i dla potomnych”. Sam Wańkowicz w rozmowie z Krzysztofem Kąkolewskim mówi: „(…) ja w reklamie uczyłem się wagi słów. Pisze Pan w swojej książce „Trzy złote za słowo” o ascezie słowa: ja dostałem, jak przypuszczam, najwyższe honorarium na świecie za dwa słowa: „Cukier krzepi” – pięć tysięcy złotych przedwojennych, czyli naówczas pięćset również przedwojennych dolarów za słowo, tak cenne mogą być trafne słowa. (…). Rozwijając dalej tę myśl Wańkowicz mówi: „Owszem chcę być czytany, zabiegam o to, zależy mi na czytelnikach i nie wstydzę się tego. Uważam za zakłamanych tych, którzy mówią: „Mnie nie zależy na czytelnikach, nie zależy, żeby o mnie pisano”. Zgoda, niech mnie rozszarpują, pożerają, ale czytają. Obym był w ich smaku. (…). W okresie międzywojennym Wańkowicz założył i kierował wydawnictwem „Rój", publikował m.in. na łamach „Kuriera Warszawskiego", „Wiadomości Literackich" i „Kuriera Porannego". Posłowie w podjętej uchwale zaakcentowali, że „Największy pomnik bohaterstwu polskich żołnierzy Wańkowicz wystawił w trzytomowym dziele „Bitwa o Monte Cassino”. M. Kurzyna pisał o nim: „W wypadku twórczości Melchiora Wańkowicza nie wahałbym się nawet zaryzykować dla niej tytułu, tytułu pochodzącego zresztą od samego autora: „Panorama losu polskiego”. (…) Był Melchior Wańkowicz tej panoramy malarzem, był i uczestnikiem losu swego narodu na przełomie brzemiennego w wojny, rewolucje, przemiany socjalne i polityczne półwiecza. (…) Pisarz był tych wszystkich niemal narodowych wzlotów, upadków, tragedii i triumfów, nie tylko świadkiem, był często także ich grającym poważną rolę aktorem”. Po wojnie Wańkowicz zamieszkał w Londynie, gdzie współpracował m.in. z "Wiadomościami" oraz z "Dziennikiem Polskim". Do Polski powrócił w 1958 r. na fali „odwilży”. W roku 1964 podpisał „List 34” w proteście przeciwko polityce kulturalnej PRL. Przez to stał się ofiarą nagonki i został skazany na trzy lata więzienia. W areszcie spędził pięć tygodni. Władze domagały się, by pisarz zwrócił się z prośbą o ułaskawienie. Ponieważ jednak tak się nie stało, wstrzymano wykonanie wyroku z uwagi na wiek oraz stan zdrowia aresztanta. W roku 1990 Sąd Najwyższy uchylił wyrok i pośmiertnie uniewinnił Wańkowicza. W 2024 roku przypada 50. rocznica jego śmierci.
Rodzina Ulmów - Józef Ulma i Wiktoria z domu Niemczak urodzili się i byli mieszkańcami czteroipółtysięcznej wsi Markowa w przedwojennym województwie lwowskim, a dzisiejszym województwie podkarpackim. W tekście sejmowej uchwały możemy przeczytać, że związek małżeński zawarli w 1935 roku i doczekali się sześciorga dzieci: Stasi, Basi, Władzia, Frania, Antosia, Marysi, kolejna pociecha miała przyjść na świat na wiosnę 1944 roku. W trakcie okupacji niemieckiej, prawdopodobnie pod koniec roku 1942 pomimo biedy i zagrożenia życia Ulmowie dali schronienie Żydom z trzech rodzin: Goldmanów, Didnerów i Grünfeldów. Posłowie podkreślili, że nieśli oni pomoc kierowani „bezinteresowną miłością bliźniego”. O tym fakcie doniósł jednakże Niemcom prawdopodobnie Włodzimierz Leś, granatowy policjant z Łańcuta. Rankiem 24 marca 1944 r. przed ich dom przybyło pięciu niemieckich żandarmów oraz kilku granatowych policjantów (Polska Policja Generalnego Gubernatorstwa) pod dowództwem por. Eilerta Diekena. Cała rodzina Ulmów oraz ukrywani przez nich Żydzi zostali zamordowani. Około dwudziestu ukrywanych w Markowej Żydów przeżyło. Na stronie muzeumulmów.pl czytamy, że w roku 1995 Wiktoria i Józef Ulmowie zostali uhonorowani pośmiertnie tytułem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata, a piętnaście lat później prezydent RP Lech Kaczyński odznaczył ich Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. W podjętej uchwale posłowie podkreślili, że „Rodzina Ulmów należy do licznego grona bohaterskich Polaków, którzy podczas II wojny światowej ratowali Żydów skazanych przez Niemców na zagładę” . Od roku 2016 w Markowej funkcjonuje Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II wojny światowej im. Rodziny Ulmów, a od 2018 roku obchodzony jest, ustawiony przez Sejm i Senat, Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką. 10 września 2023 r. rodzina Ulmów została beatyfikowana przez Kościół Rzymskokatolicki. W marcu 2024 r. przypada 80. rocznica zamordowania Ulmów przez niemiecką żandarmerię.
Zygmunt Fortunat Miłkowski, znany pod pseudonimem Teodor Tomasz Jeż „żołnierz i pisarz, wytrwały działacz niepodległościowy, twórca idei obrony czynnej i skarbu narodowego”. Urodził się na Podolu, uczył i studiował w Odessie i Kijowie, gdzie zajmował się organizacją konspiracji niepodległościowej. Walczył w Powstaniu Styczniowym, a po jego upadku przebywał i działał we Francji, a następnie w Szwajcarii. W roku 1887 r. publikuje „Rzecz o obronie czynnej i o skarbie narodowym", tekst, w którym surowej krytyce poddał pasywną obronę i politykę ugody z zaborcami. Postulował w nim przygotowywanie się do czynnej obrony, walki zbrojnej i zbieranie na ten cel koniecznych środków – Skarbu Narodowego. Razem z Ludwikiem Michalskim Miłkowski utworzył w Zurychu tajną organizację Liga Polska, której program zakładał odbudowę Polski jako demokratycznej republiki oraz współpracę z innymi narodami zamieszkującymi dawną Rzeczpospolitą. W podjętej uchwale wskazano, że "Po przejęciu władzy w Lidze przez działających w kraju narodowych demokratów - Dmowskiego, Balickiego i Popławskiego oraz przekształceniu jej w Ligę Narodową, podporządkował się temu, a przez lata wspierał ze środków skarbu narodowego. Odciął się od Ligi Narodowej i zerwał jej finansowanie, gdy od 1908 roku współpracowała ona z Rosją. Ruch strzelecki Józefa Piłsudskiego poparł dopiero w 1914 roku, a nadzieje na niepodległość widział we współpracy z państwami Zachodu". Pod pseudonimem Teodor Tomasz Jeż napisał 80 powieści. W książce S.K. Papierkowskiego czytamy: „Jeż należy do tej kategorii powieściopisarzy, którzy zadania swojego nie ograniczają do przedstawiania w utworach obrazów i dziejów tylko uczuć ludzkich, ale spostrzegając dramat spostrzegają w nim również ideę”. Z kolei S. S. Wojtkiewicz pisał o nim: „Dziwne życie! Bogate a biedne, pełne zasługi i goryczy, bardzo polskie przede wszystkim. I – jak z powieści! Żywot Zygmunta Miłkowskiego, czyli T. T. Jeża, był pełen pozornych sprzeczności. Fanatycznie oddany sprawie polskiej niepodległości, doznawał prześladowania właśnie od tzw. narodowców. (…) „Niepodległość ojczyzny była od lat wczesnych do schyłku żywota głównym motorem i celem zarówno Miłkowskiego - żołnierza czy politycznego emisariusza, jak i Jeża-literata i publicysty (…)”. 2024 r. przypada 200. rocznica jego urodzin.
Rok Polskich Olimpijczyków
Będący wyrazem uznania zasług i niebagatelnego znaczenia występów polskich sportowców na igrzyskach olimpijskich oraz upamiętnieniem daty 27 lipca 1924 r., kiedy to na VIII Letnich Igrzyskach Olimpijskich w Paryżu, drużyna kolarzy torowych w składzie: Józef Lange, Jan Łazarski, Tomasz Stankiewicz i Franciszek Szymczyk zdobyła srebrny medal. Tego samego dnia brąz w konkursie skoków wywalczył Adam Królikiewicz na koniu Picador. Były to pierwsze medale olimpijskie zdobyte przez polskich sportowców. Na pamiątkę tego wydarzenia, w jego 100. Rocznicę Sejm ogłosił 2024 Rokiem Polskich Olimpijczyków. W podjętej uchwale zaznaczono, że pierwszy złoty medal olimpijski dla Polski wywalczyła w 1928 r. w Amsterdamie dyskobolka Halina Konopacka. W zimowych igrzyskach pierwszym polskim medalistą był Franciszek Gąsienica-Groń, który w 1956 r. we włoskiej Cortinie d'Ampezzo wywalczył brąz w kombinacji norweskiej, zaś pierwszy złoty medal w kategorii skoków narciarskich wywalczył Wojciech Fortuna w 1972 r. w Sapporo. W dotychczasowej historii igrzysk olimpijskich (23 letnich i 24 zimowych) udział wzięło łącznie 3 012 polskich sportowców, którzy razem zdobyli 321 medali, w tym: 79 złotych, 96 srebrnych i 146 brązowych.
Patroni roku 2024 wybrani przez Senat
Senat ustanowił rok 2024 rokiem: Witolda Gombrowicza, Czesława Miłosza, Wincentego Witosa (uhonorowany również przez Sejm), Władysława Zamoyskiego oraz Rokiem Edukacji Ekonomicznej.
Grafika źródło: https://www.senat.gov.pl/aktualnoscilista/art,15769,patroni-roku-2024.html, [dostęp: 18.09.23].
Witold Gombrowicz - jeden z najwybitniejszych polskich pisarzy XX w. Z wykształcenia prawnik, w roku 1927 r. uzyskał tytuł magistra prawa na Uniwersytecie Warszawskim. Po rocznym pobycie we Francji rozpoczął aplikację sędziowską, ale w niedługim czasie z niej zrezygnował. Na przełomie lat dwudziestych i trzydziestych XX w. pisał opowiadania, które ukazały się w 1933 r. jako „Pamiętnik z okresu dojrzewania”. Rozgłos w kołach literackich przyniosła mu powieść „Ferdydurke”, opublikowana w roku 1937. W ocenie K. Głaza ta właśnie „powieść napisana w roku 1935, jest być może obok „La Nausée” najbardziej oryginalną powieścią, jaka pojawiła się w Europie w latach poprzedzających wojnę”. Co więcej „Jeżeli istnieje książką wyprzedzająca swój czas, to jest nią z pewnością „Ferdydurke”. Wszystkie tematy dzisiejszej literatury awangardowej były w tej książce traktowane śmiało i z wyjątkową oryginalnością”. Przed wybuchem II wojny światowej w charakterze dziennikarza uczestniczył w pierwszym rejsie statku pasażerskiego MS „Chrobry” do Ameryki Południowej. Wieści z kraju spowodowały, że to właśnie w Buenos Aires w Argentynie postanowił przeczekać wojnę, nierzadko żyjąc na granicy ubóstwa. W roku 1963 Gombrowicz otrzymał stypendium Fundacji Forda w Niemczech Zachodnich, a następnie przeniósł się do Francji, gdzie spędził resztę życia w Vence pod Niceą. Co istotne wszystkie utwory pisał w języku polskim, a mimo to w kraju ojczystym był mało znany, głównie za sprawą kwestii politycznych. Publikował w emigracyjnym Instytucie Literackim w Paryżu, jego utwory ukazywały się także w Polsce w tzw. drugim obiegu. Po długich negocjacjach z władzami PRL w roku 1986 r. w Wydawnictwie Literackim ukazało się pierwszych 9 tomów dzieł Gombrowicza, uszczuplonych przez cenzurę o 16 wersów wykreślonych z „Dziennika”, dotyczących polityki i systemu władzy w ZSRR. Na przestrzeni lat 1992–1997 ukazało się kolejne 6 tomów. W grupie jego najważniejszych dzieł wymieniane są: powieści – „Ferdydurke” (1937), „Trans-Atlantyk” (1953), „Pornografia” (1960) i „Kosmos” (1965); dramaty, „Iwona, księżniczka Burgunda” (1938) i „Ślub” (1953). Niebagatelną częścią jego twórczości był prowadzony w latach 1953–1969 „Dziennik”, na łamach którego autor w sposób ironiczny opowiadał własne losy, podejmował dialog z różnymi nurtami filozoficznymi i tradycją kultury polskiej, ale też komentował wydarzenia polityczne. Sławę zyskał dopiero w końcowych latach swojego życia, znalazł się wtedy w grupie kandydatów do literackiej Nagrody Nobla (1966, 1968, 1969). Jest jednym z najczęściej tłumaczonych pisarzy polskich. Jego twórczość charakteryzuje „przede wszystkim umiejętność widzenia człowieka w jego psychologicznym uwikłaniu w relacjach z innymi ludźmi i kulturową spuścizną, poczucie absurdu, ironia, obrazoburstwo dotykające przyjmowanych przez społeczeństwo tradycyjnych wartości, postaw i form”. T. Kępiński pisał o nim: „Towarzyskość? Tak. Itek [Gombrowicz] potrzebował ludzi, słuchaczy, dyskutantów i ich uznania. [Mawiał] «Choćbyś był w najgorszej sytuacji, jeśli ci się uda przeciwnika wciągnąć w dyskusję – zwycięstwo masz w ręku». Tego zwycięstwa tak często szukał”. W ocenie senatorów jego dzieła „Pomagają nie tylko zrozumieć skomplikowaną rzeczywistość, ale również umożliwiają rzetelną jej ocenę i uniknięcie schematycznych, skonwencjonalizowanych sądów, które w praktyce okazują się destrukcyjne dla wszelkich przejawów indywidualizmu”, zaś sam Gombrowicz jest postrzegany jako „najważniejszy twórca rodzimej literatury, jeden z czołowych inspiratorów współczesnej europejskiej myśli filozoficznej, społecznej i artystycznej, którego dorobek od dziesięcioleci stanowi wizytówkę nowoczesnej polskiej kultury, jej uniwersalnego wymiaru i awangardowego potencjału”. W ocenie senatorów Gombrowicz wytrwale uczył nas przenikliwości i bezkompromisowego spojrzenia na rzeczywistość, a jego przykład ilustruje jak istotne z punktu widzenia rozwoju cywilizacji pozostają indywidualności. W roku 2024 r. przypada 120. rocznica urodzin pisarza.
Czesław Miłosz - „polski poeta, prozaik, eseista, historyk literatury, tłumacz, dyplomata”. Studiował na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie początkowo polonistykę, a następnie prawo. Zadebiutował w roku 1930 r. na łamach uniwersyteckiego pisma „Alma Mater Vilnensis”. Był członkiem wileńskiej grupy poetów „Żagary”. Pracował w Polskim Radiu Wilno. Po wybuchu II wojny do czerwca 1940 r. przebywał w Wilnie, a później w Warszawie. Brał czynny udział w podziemnym życiu literackim; pod pseudonimem Jan Syruć opublikował w roku 1940 tom „Wiersze”. Po zakończeniu wojny podjął pracę w dyplomacji komunistycznego rządu Polski w Stanach Zjednoczonych i Paryżu pełniąc funkcję attaché kulturalnego. W 1951 r. wystąpił o azyl polityczny we Francji. Mieszkał w Maisons-Laffitte, siedzibie „Kultury” Jerzego Giedroycia, z którą na przestrzeni wielu lat współpracował. W 1953 r. Instytut Literacki Giedroycia wydał „Zniewolony umysł”, esej adresowany do polskiej emigracji, obrazujący mechanizm myślenia człowieka w demokracjach ludowych. M. Skwarnicki pisał o nim: „Miłosz stał się cząstką życia i współtwórcą kultury nie tylko polskiej, ale i amerykańskiej, anglosaskiej, a jego „Zniewolony umysł” w czasach »jałtańskich«, odegrał uniwersalną rolę w zmaganiach świata z totalitaryzmem i ocalił wielu”. W ocenie senatorów książka ta, będąca błyskotliwą i wciąż aktualną „analizą świadomości porażonej przez totalitarne utopie jest jedną z najważniejszych książek XX wieku” a do tego przyniosła Miłoszowi uznanie na światową skalę. W późniejszych latach Instytut wydał większość dzieł Miłosza, a Jerzy Giedroyć przedstawił jego kandydaturę do Nagrody Nobla. W roku 1960 Miłosz przeniósł się do Stanów Zjednoczonych, gdzie został wykładowcą literatury słowiańskiej na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley i na Harvardzie. W czasach PRL postrzegano go jako zdrajcę i renegata, potępił go Związek Literatów Polskich. Do roku 1980 funkcjonował na niego zapis cenzorski, zakazujący nawet wymieniania jego nazwiska. Książki Miłosza drukowano w podziemiu, przemycano z zagranicy. W 1980 r. został laureatem Nagrody Nobla w dziedzinie literatury. Po raz pierwszy przyjechał do kraju rok później w roku 1981, kiedy zaczęto już legalnie wydawać jego utwory. Do Polski przeprowadził się w 1993 r. i zamieszkał w Krakowie. Pochowano go w Krypcie Zasłużonych na Skałce. W ocenie senatorów Miłosz „był jednym z najwybitniejszych twórców naszych czasów, który na trwałe wpisał się w polską i światową literaturę”. Senatorowie w podjętej uchwale przypomnieli, że był on „świadkiem kluczowych wydarzeń minionego stulecia: poczynając od pól bitewnych pierwszej wojny światowej, poprzez rosyjską rewolucję, odzyskanie przez Polskę niepodległości, społeczne i narodowościowe problemy II RP, czas spełnionej Apokalipsy i piekła, którym stały się ulice okupowanej Warszawy, Holokaust i starcie 2 totalitaryzmów, doświadczenie emigranta w świecie podzielonym żelazną kurtyną, aż do upadku sowieckiego imperium i budowę demokracji”. W ich ocenie „Miłosz to niekwestionowany autorytet intelektualny, w swojej twórczości przekraczający granice kultur, gatunków i języków, którego wagę twórczości oddają m.in. Nagroda Nobla w dziedzinie literatury przyznana mu w 1980 r., Order Orła Białego oraz medal Sprawiedliwy wśród Narodów Świata. W książce „Czesława Miłosza autoportret przekorny” czytamy: „We wszystkim, co mówiłem, dałoby się – być może- odczytać mój stały problem, mianowicie chęć, żeby nie wydać się kimś innym, niż się jest. To, muszę przyznać, gnębiło mnie całe życie i nadal gnębi. Naturalnie, każdy z nas zdaje sobie sprawę, że co innego jest mieć obraz siebie, swój własny, a co innego jest nasz obraz odbity w oczach innych ludzi. Nigdy one całkowicie się nie pokrywają, bo wiemy o sobie o wiele więcej, niż inni ludzie o nas wiedzą. (…)”. W roku 2024 przypada 20. rocznica jego śmierci.
Władysław Zamoyski – „działacz społeczny, fundator Zakładów Kórnickich, członek założyciel Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Krakowie”. Urodzony w Paryżu, syn Władysława Zamoyskiego i Jadwigi Zamoyskiej z Działyńskich. W roku 1881 objął dobra kórnickie zapisane mu przez Jana Działyńskiego. Był rzecznikiem polskiej własności w Prowincji Poznańskiej; jednym z najważniejszych przejawów jego działalności było wykupowanie polskich majątków zagrożonych przejęciem przez Niemców, które z założenia miało utrzymać polski stan posiadania na obszarze kolonizowanej i germanizowanej przez zaborcę Wielkopolski. Zamoyski inwestował w rozwój przemysłu, mając przy tym na względzie korzyści polskich pracowników i kontrahentów. Był m.in. współzałożycielem Banku Ziemskiego w Poznaniu, finansował działalność Biblioteki Kórnickiej, wspierał matkę w tworzeniu dzieła jej życia tj. Szkoły Domowej Pracy Kobiet. W roku 1885 jako obywatela francuskiego objęto go ustawami bismarckowskimi, tzw. rugami pruskimi, przez co musiał opuścić Wielkopolskę. W następnych latach działał ma terenie Galicji, m.in. rozprowadzając akcje poznańskiego Banku Ziemskiego. Przez dziesięciolecia był związany z Podhalem. W 1889 r. nabył dobra zakopiańskie, tj. pokaźny fragment współczesnych Tatr Polskich, co miało ustrzec tamtejszą przyrodę przed grabieżczą gospodarką leśną. „W samym Zakopanem przyczynił się do budowy elektrowni, wodociągów, szkoły, szpitala, poczty, a także nowego gmachu Muzeum Tatrzańskiego i Bazaru Polskiego na Krupówkach. To dzięki jego wysiłkom zaistniała linia kolejowa z Chabówki do Zakopanego. Jego staraniom zawdzięczamy również fakt, że tatrzańskie Morskie Oko znajduje się obecnie w granicach Polski”. Nie założył rodziny, majątek wraz z Biblioteką Kórnicką razem z siostrą Marią przekazał narodowi polskiemu, tworząc fundację Zakłady Kórnickie. 10 listopada 1933 r. „za wybitne zasługi dla kraju, pracę społeczną oraz wielką ofiarność” został pośmiertnie odznaczony przez prezydenta Ignacego Mościckiego Wielką Wstęgą Odrodzenia Polski. Senatorowie w podjętej uchwale podkreślili, że „swoje ascetyczne życie poświęcił on w całości służbie ojczyźnie i narodowi, a zwieńczył je przekazaniem całego majątku wraz z Biblioteką Kórnicką, narodowi polskiemu, czynem świadczącym o tym, że sprawy kraju były dla niego najważniejsze”. Przypomnieli również, że po śmierci Władysława Zamoyskiego Stefan Żeromski napisał, iż akt donacyjny powołujący fundację Zakłady Kórnickie „winien być czytany w szkołach na równi z arcydziełami wieszczów narodowych”. W 2024 przypada 100. rocznica śmierci tego wybitnego Polaka.
Rok Edukacji Ekonomicznej – Senatorowie chcieli w ten sposób wyrazić uznanie dla poczynionych na przestrzeni ostatnich 100 lat starań tysięcy osób oraz instytucji zaangażowanych w popularyzowanie i przekazywanie tej, jakże istotnej, wiedzy. W podjętej uchwale czytamy: „Kierując się słowami Władysława Grabskiego: «Edukacja ekonomiczna stanowi fundament dobrobytu narodowego i osobistego», chcemy wzmocnić dążenia świata ekonomii i edukacji do podmiotowej obecności edukacji ekonomicznej w polskim życiu społecznym, gospodarczym i politycznym”. Przypadająca w roku 2024 rocznica 100-lecia: reform gospodarczych Władysława Grabskiego, powstania polskiego złotego, utworzenia Banku Polskiego oraz Banku Gospodarstwa Krajowego oraz wydania książki J. Korczaka „Bankructwo Małego Dżeka” (jedna z najistotniejszych książek w zakresie praktycznej i powszechnej edukacji ekonomicznej, jaką napisano w Polsce) to w ocenie senatorów doskonała okazja do przypomnienia znaczenia wszystkich wskazanych wyżej wydarzeń w historii odradzającego się państwa polskiego, jak też zaprezentowania wagi edukacji ekonomicznej w dzisiejszym świecie, codziennym życiu Polek i Polaków, a także w wymiarze efektywnego rozwoju państwa i potęgowania jego potencjału gospodarczego.
oprac. A. Wesołowska
Źródła:
- Bujak F., Wincenty Witos próba charakterystyki, [w:] O Wincentym Witosie / Franciszek Bujak [et al.]. Warszawa 1983, s. 20, 23.
- Czesława Miłosza autoportret przekorny / rozmowy przeprowadził Aleksander Fiut. Kraków : Wydawnictwo Literackie, 1988, s. 333.
- Czyżewski A., Piękny dwudziestoletni. Biografia Marka Hłaski, Warszawa 2005, s. 91.
- Dudek J., Liryka Kazimierza Wierzyńskiego z lat 1951-1969, Wrocław 1975, s. 6.
- Głaz K., Gombrowicz w Vence, Kraków 1989, s. 10.
- Hajdasz J., Arcybiskup Antoni Baraniak (1904–1977), Tekst pochodzi z nr 7-8/2018 „Biuletynu IPN”, https://przystanekhistoria.pl/pa2/tematy/represje/43285,Arcybiskup-Antoni-Baraniak-19041977.html, [dostęp: 20.09.2023].
- Kamiński W., Romuald Traugutt (1826-1864), https://dzieje.pl/postacie/romuald-traugutt-1826-1864, [dostęp:21.09.23].
- Kąkolewski K., Wańkowicz krzepi. Wywiad – rzeka, Lublin 1987, s. 30.
- Kępiński T., Witold Gombrowicz i świat jego młodości, Kraków 1974, s. 240.
- Kurzyna M. (oprac.), Wańkowicz, Warszawa 1972, s. 6.
- Melchior Wańkowicz (1892-1974), https://dzieje.pl/postacie/melchior-wa%C5%84kowicz-1892-1974, [dostęp: 04.10.23].
- Papierkowski S. K., Lud serbski w powieściach T. T. Jeża, Lublin 1962, s.11.
- Posłowie za ustanowieniem roku 2024 Rokiem Zygmunta Miłkowskiego, https://dzieje.pl/dziedzictwo-kulturowe/poslowie-za-ustanowieniem-roku-2024-rokiem-zygmunta-milkowskiego, [dostęp: 04.10.23].
- Rodzina Ulmów, https://sprawiedliwi.org.pl/pl/historie-pomocy/historia-rodziny-ulmow, [dostęp: 05.10.23].
- Romuald Traugutt, https://ciekawostkihistoryczne.pl/leksykon/romuald-traugutt-1826-1864/, [dostęp:21.09.23].
- Skwarnicki M., Mój Miłosz, Kraków 2004, s. 191-192.
- Wincenty Witos, https://ciekawostkihistoryczne.pl/leksykon/wincenty-witos-1874-1945/, [dostęp: 02.10.23].
- Wojtkiewicz St. S. (oprac.), Burzliwe dzieje T. T. Jeża, Warszawa 1961, s. 5-6.
- Wyderka M., 125 lat temu w Drohobyczu urodził się Kazimierz Wierzyński, https://dzieje.pl/aktualnosci/125-lat-temu-w-drohobyczu-urodzil-sie-kazimierz-wierzynski, [dostęp: 02.10.23].
- https://muzeumulmow.pl/pl/muzeum/historia-rodziny-ulmow/, [dostęp: 05.10.23].
- https://www.sejm.gov.pl/sejm9.nsf/komunikat.xsp?documentId=470DB997878B521CC12589FD003E50E2, [dostęp: 18.09.23].
- https://www.senat.gov.pl/aktualnoscilista/art,15769,patroni-roku-2024.html, [dostęp: 18.09.23].
- https://lustrobiblioteki.pl/2023/07/lista-patronow-roku-2024-lista-dla-bibliotek/, [dostęp: 13.09.2023].
Godziny otwarcia:
Pon. –pt. : 8.oo-17.00
Sobota- 8.oo-13.00